CONSULTORS D’ D’ESTRUCTURES: “Traumató Traumatólogos” logos” al servicio de los edificios existentes Ágora de la rehabilitación PERFILES DE ALA ESTRECHA FINAL DE SU VIDA ÚTIL Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Ágora de la rehabilitación REHABILITACIÓN DE LA ESTRUCTURA Y FACHADA EDIFICIO DE OFICINAS EN LA VIA LAIETANA (BCN) • • • • PROPIEDAD/PROMOTOR – GE Real Estate Iberia S.A. PROYECTO Y DIRECCIÓN – Josep Baquer Sistach – Carme Marquina Monferrer EMPRESA CONSTRUCTORA: – KALAM. Jefe Obra: Maria Fernández MANAGEMENT: – COTEBA. Project Manager: Maria Ribas Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 1 Contexto histórico Ágora de la rehabilitación – Perfiles laminados finales del XIX – Perfiles laminados inicios del XX – Arquitecto: Joan Torras i Guardiola (+1910) – Torras. Herrería y Construcciones S.A. (1897) Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 2 Edificio 1921 Ágora de la rehabilitación – – – Uno de los primeros en Via Laietana Esquina Agullers Edificio de oficinas Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Características edificio Ágora de la rehabilitación – Baja+cinco plantas +un sótanos – Superficie edificada: 420*7=2940 m2) – Fachadas: • zócalo de mampostería • jambas, dinteles de piedra artificial • ornamentación superior de piedra artificial • paramentos de mortero de cal llagueada • torres con almohadillado abujardado • Tribunas con ornamentación de piedra artificial • Balcones con balaustres i/o barandilla metálica (forja) – Mansardas sobre tabiques conejeros y teja de pizarra – Claraboyas estructura metálica acristaladas (armado) Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 3 Edificio 1921 Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Estructura principal Ágora de la rehabilitación – – – – – Paredes de carga Muros de hormigón Pilares de piedra dos primeros niveles Jácenas perfiles compuestos roblonados Escaleras: bóveda catalana Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 4 PERFILES COMPUESTOS Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Forjados Ágora de la rehabilitación – – – – Unidireccionales Perfiles de ala estrecha (PAE) Casetones cerámicos manuales (dos capas) Mortero de cal Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 5 Rehabilitación integral 2000 (01) Ágora de la rehabilitación – • Interiorismo y equipos • Distribución y decoración interior • Instalaciones en su totalidad • Suelo técnico y cielos rasos practicables • Dos ascensores Fachada – Algunos sellados de fisuras – Pintura plástica de estucos y elementos en general – Se ignoran las patologías evidentes y sus causas – Nuevas losas hormigón de balcones, sobre perfiles oxidados y exfoliados Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Rehabilitación integral 2000 (02) Ágora de la rehabilitación – Estructura • Substitución pavimento por chapa de hormigón+mallazo • Algunos sellados de grietas en fachada • Substitución de zonas localizadas de forjados • Apeos de algunas vigas oxidadas y deformadas • marcos de apeo en tribunas (inoperantes) • Imprimación antioxidante alas inferiores forjados • Protección ignífuga alas inferiores • Eliminación de tabiquería • Apertura de huecos en paredes de carga Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 6 Rehabilitación integral 2000 (03) Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Patologías en “primera instancia”: “síntomas” Ágora de la rehabilitación – – – – – Grietas en fachadas generalizadas • Grietas en elementos “armados” – pilares de fábrica – pilares de piedra artificial – elementos decorativos – grietas longitudinales en dinteles • Tela de protección desprendimientos • Grietas en balcones recién hormigonados (siguiendo ejes PAE) Grietas en zona de apoyo paredes de carga Grietas en patios interiores Recubrimiento ignífugo fisurado en vigas de forjados Los cielorrasos y la protección ignífuga esconden las patologías en el interior Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 7 Ágora de la rehabilitación – Inspección técnica estructural (ITEs) Protocolo de actuación • Detección de síntomas y “mapa de patologías” • Inspección por catas y por fases • Zonas húmedas (sótanos, bajo cubierta, fachadas y patios, núcleos húmedos) • Desconfiar de los perfiles “protegidos” por revoltones cerámicos+mortero de cal • Localizar estadísticamente las patologías por tipos y situación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Ágora de la rehabilitación Inspección técnica estructural (ITEs) (01) – Diagnosis • Grietas ocasionadas por la expansión de los PAE oxidados/exfoliados • Grietas ocasionadas por apoyo de jácenas sobre extremo ábacos pilares » Pérdida de sección de los PAE • Especial incidencia en sótano y apoyos de fachadas y patios • Mortero de cal de los casetones: – No protege de la oxidación – Retiene y absorbe la humedad Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 8 Ágora de la rehabilitación Inspección técnica estructural (ITEs) (02) Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Cabezas perfiles de ala estrecha Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 9 Almas perfiles de ala estrecha Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Proyecto de reparación Ágora de la rehabilitación – Forjados • Eliminación de cielorrasos (por fases) • Inspección estadística y luego exhaustiva de – cabezas de viga en apoyos (repicado y descubrimiento del perfil) – voladizos de balcones y tribunas • Verificación calidad del acero de los PAE: soldabilidad, límites • Diseño nuevas cabezas de vigas • Diseño nuevas secciones voladizos • Diseño apoyos jácenas compuestas Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 10 Proyecto de reparación (01) Ágora de la rehabilitación Apoyo en borde ábaco: rotura Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Proyecto de reparación (02) Ágora de la rehabilitación Verificación solicitaciones y prestaciones Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 11 Proyecto de reparación (03) Ágora de la rehabilitación Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Proyecto de reparación (04) Ágora de la rehabilitación – Fachadas • Desmontaje de tribunas, balcones, balaustres • Substitución grandes elementos decorativos (moldes de fibra+resina) • Desmontaje y nueva estructura ligera para la mansarda • Decapado pinturas plásticas • Repicado “nuevos” revocos y falsos estucos (amarillos) • Desmontaje y reposición tribunas y balcones • Sistema de cosido de grietas Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 12 A modo de conclusión Ágora de la rehabilitación 1. La situación descrita en esta presentación, es recurrente en muchos edificios 2. Muchas rehabilitaciones de hace 10/15 años fueron simples “maquillajes” que ahora requieren actuaciones de gran calado en su estructura 3. No se actuó sobre los elementos estructurales que presentaban síntomas de patologías importantes 4. Si la ITE no alcanza realmente la estructura, será un gasto inútil para los ciudadanos 5. La ITE tiene que contar con especialistas en estructuras: no basta ser técnico “generalista”: Precisa “traumatólogos” al servicio de los edificios existentes. 6. Hay que sopesar ante situaciones graves, si las actuaciones para rehabilitar correctamente muchos edificios “normales” son realmente “sostenibles” aunque hablar de “derribo” actualmente sea políticamente incorrecto. 7. Un reconocido agradecimiento a los Perfiles de Ala Estrecha casi “centenarios” que en la mayoría de los edificios han sobrepasado con creces su vida útil y todavía siguen ahí. Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) Ágora de la rehabilitación PERFILES DE ALA ESTRECHA ¿FIN DE SU VIDA ÚTIL? Josep Baquer Sistach Arquitecte Tècnic Consultor d’Estructures (ACE) 13